Bạn đã tiêu tốn hàng đống tiền và thời gian - hàng nhiều năm, 10 năm, thậm chí 20 năm - để học tiếng Anh, nhưng rốt cuộc thì bạn đã chẳng đạt được thành tựu gì như kỳ vọng? Tại sao? Liên đã mất 1 ngày trời để viết nên bài viết này cho bạn, và bây giờ là 23h21', nếu bạn đọc hết nó, nó có thể giúp bạn tiết kiệm cả 10 năm cuộc đời của mình. Trong bài viết này, Liên sẽ phân tích cho bạn thấy những lý do gì - tuy rất quan trọng, nhưng lại thường bị người học bỏ qua - dẫn bạn tới việc "trượt dài" mệt mỏi trên hành trình bạn chinh phục tiếng Anh.
1. Học mà không có mục tiêu
"Ồ, biết rồi khổ lắm nói mãi" - là bạn đang nghĩ thế đúng không? Nhưng thật đấy. Mình phải nhắc lại vì mình chứng kiến nhiều học viên của mình như vậy lắm rồi. Bạn thấy bạn cùng nhà, cùng lớp, cùng giảng đường, hay đồng nghiệp đăng ký một khóa học tiếng Anh, hay bạn vô tình bị thu hút bởi một poster quảng cáo hấp dẫn với chương trình ưu đãi "sốc" của một trung tâm nào đó, bạn nghĩ chứ "Hay mình cũng học tiếng Anh nhỉ? Thời đại nào rồi, công nghệ 4.0, thế giới phẳng...mình mà không biết tiếng Anh thì nhục lắm". Nghĩ rồi làm, bạn vội vàng đăng ký cho mình một chỗ, và yên tâm rằng mình cũng đang theo kịp xu thế của thời đại.
Và rồi sau một khóa học, rồi hai khóa, rồi thêm khóa nữa, bạn vẫn không biết mình đang học những gì và học để làm gì. Không còn nghi ngờ gì nữa, đây chính là một trong những lý do dẫn đến tình trạng vỡ mộng, sự thất vọng và thất bại của rất rất nhiều người khi học tiếng Anh. Vậy giải pháp cho bạn ở đây là gì? Đó là trước khi bước vào học, điều đầu tiên - mình phải gọi là "a must", xin lỗi bạn vì mình phải dùng tiếng Anh ở đây vì tiếng Việt diễn đạt không hoàn toàn chính xác - bạn hãy xác định rõ với chính mình "ĐÂU LÀ MỤC TIÊU CỦA MÌNH TRONG VIỆC HỌC TIẾNG ANH? ĐÍCH ĐẾN CỦA MÌNH Ở ĐÂU? MÌNH HỌC TIẾNG ANH ĐỂ LÀM GÌ?".
Để rồi, bất cứ khi nào bạn cảm thấy chán nản, mệt mỏi, và muốn từ bỏ, hãy nhìn lại mục tiêu mà bạn đã tự đặt ra với chính mình từ những ngày đầu tiên và cố gắng hơn, cố gắng hơn nữa.
2. Tham lam quá nhiều tài liệu
Con người chúng ta vốn dĩ luôn muốn thêm vào chứ ít khi muốn bớt ra. Mình nói hơi thẳng, và có thể bạn thấy thật phũ phàng, nhưng đó là sự thật. Hôm nay các bạn được giới thiệu bộ giáo trình này hay, bạn mua về, hoặc tải về lưu lại trong máy và nghĩ "Cứ mua về đã, cứ tải về đã, rồi học dần". Nhưng kết quả thì bạn biết rồi đó. Có thể bạn vứt nó một xó xỉnh nào trong phòng, hay lưu nó trong một mớ hỗn độn cơ man nào là file, là sách trong laptop, mà chưa từng một lần động tới. Nói đâu xa, một học viên của mình, thời điểm mà có một bộ sách 2 cuốn về học từ vựng của một nhóm tác giả nọ - quảng cáo rất rầm rộ một thời gian rất dài và trở nên nổi tiếng, chính mình cũng thấy quảng cáo đó rất nhiều lần, và mình không tiện nêu tên ở đây - học viên của mình cũng mua, hẳn 1 triệu cả bộ 2 cuốn, còn tải luôn cả app nữa. Nhưng rồi bạn biết không, bạn học viên đó học được có mấy buổi là từ bỏ, vì cảm thấy chán. Còn mình có được bạn đó cho xem bộ sách "nổi như cồn" đó, thì hóa ra nội dung - nếu xét từ góc độ vì lợi ích thực sự của người học - thì mình khẳng định là không.Lời khuyên chân thành cho bạn là đừng có tham nữa, vừa mất thời gian, vừa chẳng để làm gì cả. Dựa vào mục tiêu và cấp độ bạn đã vạch ra ở trên, hãy lựa chọn những tài liệu, giáo trình phù hợp với level của bản thân mình thôi.
Mình lấy ví dụ thực tế cho bạn nhen. Với các học viên học giao tiếp, mình sẽ bắt đầu cho các bạn ấy luyện kỹ năng nghe trong bộ giáo trình "Tatics for Listening" với đủ 3 cấp độ - Basic, Developing, Expanding - gồm các chủ đề về đời sống thực tế, lặp lại chủ đề giúp nhấn mạnh từ vựng, và được biên soạn cho từ trình độ "mầm", "chồi", "lá". Mình sẽ không chuyển sang bộ giáo trình luyện nghe khác cho đến khi học viên hoàn toàn đi hết bộ giáo trình, trừ khi trường hợp trình độ của học viên cải thiện vượt cấp độ của bộ giáo trình. Và thực tế thì chứng mình phương pháp này hiệu quả nha các bạn.
3. HỌC CHỈ VÌ CHỨNG CHỈ, KHÔNG VÌ PHỤC VỤ CUỘC SỐNG THỰC TẾ
Có bao giờ bạn tự hỏi mình "Tại sao mình cần học tiếng Anh chưa?". Riêng đối với mình, trên tất thảy mọi thứ, chúng ta học tiếng Anh hay bất cứ ngoại ngữ nào khác là để phục vụ thực tế cuộc sống - để làm việc, để đi du học (để học tập), để có thể cập nhật kiến thức từ các nước tiên tiến trên thế giới, để đi du lịch, để giao tiếp hàng ngày. Nhưng thực tế thì rất rất nhiều học viên chỉ học tiếng Anh vì chứng chỉ - bạn cần chứng chỉ để xin việc, để tăng lương, để thăng chức, để được nhận vào một ngôi trường nào đó.... Nhưng bạn không hiểu rằng người ta đặt ra yêu cầu về bằng cấp chứng chỉ tiếng Anh với mục đích cuối cùng ẩn đằng sau là để chúng ta có được một khả năng tiếng Anh cơ bản nào đó, để có thể phục vụ cho công việc đó, hay chương trình học đó... trong thực tế.
Chứng chỉ có thể giúp bạn vượt qua "bài test" của một cánh cửa nào đó, nhưng kiến thức thực sự, khả năng ngôn ngữ thực sự, năng lực ngôn ngữ thực sự mới giúp bạn đi xa và đi bền vững xuyên suốt cuộc sống đời thực của bạn. Hồi mình đi học thạc sỹ kinh tế ở Đức, đầy người bạn Việt Nam có điểm IELTS rất cao, cao hơn mình nhiều, nhưng khi giao tiếp thực tế trong công việc, trong giảng đường với bạn bè quốc tế thì tự tin và tự nhiên nói một câu "tròn vành rõ chữ" - chuẩn phát âm để cho người nghe hiểu - cũng không làm được nữa. Tự nhiên như vậy, thì chính họ đã giới hạn các mối quan hệ, các trải nghiệm quốc tế trong thực tế cuộc sống - cái mà là mục đích cuối cùng của việc bạn học một ngoại ngữ, phải không?
4. HỌC SAI CÁCH
Rất rất nhiều học viên của mình - đặc biệt là những người mới bắt đầu - khi bước vào học tiếng Anh, các bạn quá chú trọng vào ngữ pháp và từ vựng. Nhiều bạn thậm chí nghĩ rằng "Càng học nhiều từ vựng và ngữ pháp, càng có khả năng nói tiếng Anh tốt". Hoàn toàn sai lầm nha các bạn! Ngữ pháp và từ vựng là hai yếu tố rất quan trọng trong tiếng Anh. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ tập trung vào việc ghi nhớ từ ngữ và ngữ pháp mà không nghĩ đến những kĩ năng quan trọng khác thì kết quả bạn nhận lại được chỉ là những câu văn, hoặc những bài nói "không hoàn chỉnh".
Nhờ sự may mắn được học tập và trải nghiệm nhiều ngôn ngữ, cũng như đánh giá lại quá trình học tiếng Việt của chúng ta, mình phân loại ra rằng đối với tiếng Anh, chúng ta có 4 kỹ năng: Listening, Writing, Speaking và Reading. Mình sẽ phân loại 4 kỹ năng này thành 2 nhóm. Nhóm INPUT (hay mình gọi là đầu vào), gồm Listening và Reading, và nhóm OUTPUT (mình gọi là đầu ra), gồm Writing và Speaking. Trước khi bạn muốn có "đầu ra", bạn phải đưa "đầu vào" vào đúng không? Như vậy, thứ tự các kỹ năng chúng ta nên học đó là Listening, Speaking, Reading và Writing. Trẻ con Việt Nam chúng ta - hay chính con, hoặc cháu bạn cũng vậy - thường có thể nói được rất nhiều câu mà không hề hiểu gì về các cấu trúc ngữ pháp cả, đúng không?. Do đó, các bạn hoàn toàn có thể áp dụng phương pháp này đối với việc học tiếng Anh của chính mình - HÃY NGHE THẬT NHIỀU, THẬT NHIỀU, VÀ LẶP LẠI, BẮT CHƯỚC LẠI, NHẠI LẠI mà không cần quá đặt nặng các điểm ngữ pháp ! Đây cũng chính là phương pháp mà mình đã áp dụng với rất, rất nhiều học viên của mình và các bạn ấy thực sự tiến bộ, đồng thời việc học cũng nhẹ nhàng và thực tế hơn.
5. BẠN ĐANG HỌC MỘT THỨ "NGÔN NGỮ CHẾT"
Khi mình nói như vậy, rất nhiều học viên không hiểu. Có ai đã từng nói với bạn như vậy chưa? Nếu chưa thì để mình phân tích cho bạn hiểu nhen. Tại sao mình lại nói như thế? Vì có hàng tá người đang cố học thật nhiều từ vựng, ngữ pháp, cấu trúc câu...MÀ KHÔNG THỰC HÀNH với chính những điều họ đang học và đã học - thì đó chính là bạn đang học "một ngôn ngữ chết"- tức là không có giá trị. Một học viên của mình là sinh viên năm 3 một trường ĐH Y. Bạn học 12 năm tiếng Anh ở trường, rồi thêm 3 năm ở trường ĐH, bạn có thể nhớ và biết nhiều từ vựng nhưng bảo bạn nói một câu thì không làm được. Như vậy, CHỈ KHI NÀO BẠN THỰC SỰ ĐƯA NGAY NHỮNG GÌ ĐƯỢC HỌC VÀO VIỆC GIAO TIẾP TIẾNG ANH - thì lúc đó bạn mới đang học "một ngôn ngữ sống".
Đây chính là "triết lý" mà bao nhiêu năm qua mình áp dụng đối với các học viên của mình. Sau mỗi bài học chủ đề mới, sau khi các bạn được học từ vựng theo chủ đề đó, thì ngay lập tức sẽ có những bài tập luyện nghe - phù hợp trình độ và bao gồm các từ vựng vừa học - nhằm giúp các bạn thấy được những từ vựng vừa học được người bản xứ áp dụng trong giao tiếp thực tế như thế nào, cách phát âm ra sao, cách diễn đạt một câu hoàn chỉnh có chứa những từ đó như thế nào...ĐÂY CHÍNH LÀ HAI BƯỚC MÌNH ĐANG GIÚP CÁC HỌC VIÊN CỦA MÌNH ĐƯA "INPUT" vào. Bước tiếp theo, ngay sau đó sẽ là hoạt động speaking tương ứng - theo trình độ - để học viên ĐƯỢC ÁP DỤNG CHÍNH NHỮNG "INPUT" VỪA HỌC để tạo ra "OUTPUT" - là những câu nói hoàn chỉnh hoặc những bài talks theo trình độ trong chính chủ đề đang học đó. Như vậy, mình vẫn luôn luôn cố gắng tạo ra các hoạt động ứng dụng thực tiễn trong mỗi một bài học, để làm sao đảm bảo học viên học được "NGÔN NGỮ SỐNG".
6. BẠN CHỈ HỌC "NGỌN" - KHÔNG HỌC "GỐC"
Mình vẫn luôn nói với các học viên của mình rằng là việc chúng ta học một ngôn ngữ giống như chúng ta đang đi trồng một cái cây vậy - CÁI CÂY NGÔN NGỮ của chúng ta. Vậy GỐC của cái cây đó là gì? Hay nói cách khác GỐC trong việc học tiếng Anh là gì? Đó chính là KHẢ NĂNG PHÁT ÂM CHUẨN ! Bạn có giỏi ngữ pháp cách mấy, biết nhiều từ vựng cách mấy, đọc hiểu giỏi cách mấy, mà BẠN PHÁT ÂM CHẲNG AI HIỂU BẠN ĐANG NÓI GÌ - thì bạn rất khó để giao tiếp tiếng Anh tốt. Do đó, TẤT CẢ MỌI HỌC VIÊN của mình ĐỀU ĐƯỢC MÌNH DẠY VÀ CHỈNH PHÁT ÂM ĐẦU TIÊN VÀ DẠY RẤT, RẤT, RẤT KỸ, bất kể bạn ấy muốn học tiếng Anh với mục tiêu gì ! Mình phải nhấn mạnh với các bạn như vậy để bạn hiểu được TẦM QUAN TRỌNG CỦA PRONUNCIATION TRONG TIẾNG ANH - CỦA BẢNG IPA 44 ÂM TRONG TIẾNG ANH.
7. THIẾU QUYẾT TÂM VÀ SỰ KIÊN TRÌ
Đương nhiên rồi ! Bạn KHÔNG THỂ giao tiếp tiếng Anh tốt nếu không có hai yếu tố trên ! Học tiếng Anh nói riêng - hay bất cứ ngôn ngữ nào nói chung - cần thời gian dài (tính bằng năm nha bạn), sự nỗ lực đều đặn và sự quyết tâm bền bỉ. Bạn sẽ không thấy sự tiến bộ khả năng tiếng Anh của chính mình ngay lập tức, nhưng ngược lại sự cải thiện năng lực tiếng Anh của bạn sẽ từ từ, dần dần theo thời gian. "Lượng đổi chất đổi" - mình tin là rất nhiều bạn hiểu câu triết học này.
Mình đảm bảo với các bạn rằng KHÔNG MỘT AI TRỞ NÊN GIỎI TIẾNG ANH CHỈ SAU MỘT VÀI TUẦN CẢ! KHÔNG MỘT AI ! Kể cả là một đứa trẻ được sinh ra trong một đất nước nói tiếng Anh thì nó cũng mất cả hàng mấy năm trời mới có thể gọi là thành thạo ngôn ngữ đó. Mà đằng sau một người giỏi một ngoại ngữ, hay nhiều hơn một ngoại ngữ là không biết bao nhiêu năm liên tục kiên trì luyện tập miệt mài, và bền bỉ. Do đó, nếu bạn thất bại trong việc học tiếng Anh, đừng đổ lỗi cho bất cứ một điều kiện ngoại cảnh nào, như môi trường học tập, các giáo viên, điều kiện tài chính, hoàn cảnh gia đình...Thay vào đó, thì tốt hơn hết là bạn ngồi xuống, tự nhìn nhận lại một cách nghiêm túc quá trình học tiếng Anh của mình, cũng như tâm thế, thái độ của chính mình trong suốt quá trình đó. Bạn đã đủ quyết tâm chưa? Bạn đã đủ kiên trì chưa? Bạn đã nổ lực đều đặn, đều đặn chưa? Chỉ có như vậy bạn mới khắc phục các nhược điểm của chính bản thân mình, và học tập có hiệu quả hơn.
Những khó khăn, những trở ngại, những vất vả luôn luôn tồn tại trên bất cứ một chặng đường nào. Tuy nhiên, một khi bạn dũng cảm và mạnh mẽ đối mặt và vượt qua tất cả mọi chướng ngại vật trên đường, THÀNH CÔNG CHẮC CHẮN SẼ ĐẾN VỚI BẠN. Nếu bạn cho rằng đây là những lời nói sáo rỗng, học thuật, hàn lâm, thì để mình chia sẻ với bạn, chừng nào bạn không vượt qua trở ngại - vượt qua chính mình - chừng đó bạn còn đứng ngay tại chỗ. Bạn có thể thành thạo tiếng Anh hay không hoàn toàn phụ thuộc vào chính bạn, chính sự quyết tâm, sự cam kết của chính bạn. Vì vậy, HÃY LUÔN LUÔN CỐ GẮNG BẠN NHA. Nếu một lúc nào đó bạn quá mệt hoặc nản, bạn có thể "nghỉ giải lao" một chút, nhưng sau đó hãy tiếp tục đi, đừng từ bỏ nhé. Có thể bạn đi chậm, nhưng tuyệt đối đừng bao giờ dừng lại. Quả ngọt luôn luôn dành cho những ai đi đến được cuối con đường.
Chúc các bạn sớm giỏi tiếng Anh nha.
Violet Lien cảm ơn bạn nhiều vì đã dành thời gian đọc hết bài viết này. Nếu bạn đã đủ kiên nhẫn để đọc hết bài viết này, thì bạn hoàn toàn đủ khả năng để theo đuổi sự xuất sắc trong khả năng giao tiếp tiếng Anh của mình. Bạn hãy tin vào chính mình nha, vì ít nhất vẫn còn Liên tin vào bạn nữa. Nếu bạn có điều gì muốn chia sẻ hoặc trao đổi, Liên chờ bạn ở phần comment. Mình sẽ rất vui và hạnh phúc nếu biết rằng bài viết này có thể giúp được ai đó - một người cũng được.
Cảm ơn bạn, và hẹn gặp bạn ở một bài viết sau.
Violet Lien.
0 comments:
Post a Comment